Böbrek biyopsisi neden yapılır?
İdrarda kan veya protein varlığından şüphe edildiğinde, böbrek fonksiyonları hakkında diğer inceleme teknikleri ile bilgi alınamadığında böbrek biyopsisi yapılır. Açıklanmayan hastalıklar ve bazen de böbrek nakli sonrasında böbreğin fonksiyonlarını yerine getirip getirmediğini değerlendirmek amacıyla da yapılan biyopsi ile kesin sonuçlar elde edilmektedir.Biyopsi nedir, nasıl yapılır?
Kanser hastalıklarının arttığı ve yaşamı tehdit altında aldığı günümüzde, modern tıp dünyasında bu tip durumlara karşı geliştirilen yeni tetkik yöntemleri ile öncesinden hastalıklar hakkında bilgi edinmek ve buna göre uygun tedavi yöntemini belirlemek daha kolaydır.Biyopsi de bir inceleme tekniği olup vücudun çeşitli organlarından alınan hücre ve doku örneklerinin patoloji laboratuvarında incelenerek tanının konulmasına yardımcı olan bir yöntemdir. Meme kanseri, beyin tümörü, tiroit bezi hastalıkları, böbrek hastalıkları gibi birçok hastalık ve kanserli hastalıklara karşı en iyi şekilde önlem alabilmek için hastalığın/kanserin değerlendirilmesi gerekir.
Daha önceleri biyopsi yapmak için kullanılan farklı yöntemler vardı fakat bu yöntemler kesin sonuç vermemekle birlikte biyopsi yapılan hastada uzun süre kalıcı izler bırakmaktaydı. Yenilenen tıp dünyasının getirdiği çözümler sayesinde artık bu tip sorunlarla karşılaşma riski daha az bir seviyeye indirilmiş durumdadır. İğneli biyopsi özellikle hastanın rahatsızlık yaşamamasını sağlama konusunda son derece başarılı bir tetkik olup işlemden hemen sonra hastanın gündelik işlerine dönmesine yardımcı olmaktadır.
Yaklaşık 15-20 dakika kadar süren biyopsi, daha önce cerrahi operasyon ile yapıldığı için hastanın sağlık konusunda sıkıntı yaşaması ve yaşam kalitesinin düşerek işine dönememesi gibi sorunlar ortaya çıkıyordu. Fakat günümüzün gelişmiş teknolojileri sayesinde biyopsi işlemi farklı iğneler kullanılarak daha kolay bir şekilde yapılmaktadır. Sadece ilgili organa ulaşarak küçük birkaç hücre ve doku örneği alınarak patoloji laboratuvarında incelenmesi sonucunda oluşan hastalık hakkında en kesin bilgilere ulaşılabilmektedir.
Böbrek biyopsisi nedir?
Yukarıda biyopsi ile ilgili genel bir bilgi verdikten sonra böbrek biyopsisi hakkında bilgi vermenin yerinde olacağını düşünüyoruz. Böbrek biyopsisi, son derece güvenilir bir yöntemdir. yaklaşık olarak 15-20 dakika kadar süren bu işlemde komplikasyon oranı çok düşüktür. Bazı hastalarda idrarda kan görülmesi ve böbrek çevresinde kan toplanması durumu söz konusu olsa da bunlar geçici durumlardır veya gerekli görülmesi durumunda uzman doktorun vereceği birtakım ilaçlarla kısa sürede geçebilen etkilerdir. İdrarda meydana gelen kanamalar genellikle birkaç saat içinde veya 1 gün sonrasında durmaktadır. Bunun haricinde ciddi kanamaların meydana gelmesi durumu nadiren görülen durumlar olup, ultrason eşliğinde biyopsi yapıldığı için olası bir durumda anında müdahale edilmektedir.Böbrek biyopsisi neden yapılır?
Böbrek hastalıkları, bilinenin aksine birkaç tipte görülmek yerine farklı tiplerde görülebilen hastalıklardır. Bu hastalıklardan bazılarını fiziki muayene yöntemleri ile veya görüntüleme sistemleri ile tespit etmek mümkün olsa da bazı hastalıkların bu tip uygulamalarla tespit edilmesi çok zordur. Bu tip durumlarda böbrek biyopsisi yapılır ve kesin sonuçlar elde edilir. Genel olarak böbrek biyopsisi aşağıdaki nedenlerden dolayı yapılır.- Tespit edilemeyen bazı böbrek hastalıklarının kesin teşhisi için,
- Böbrekte oluşan hastalığın ne şekilde ilerlediğini incelemek için,
- Böbrek hastalığının hangi boyutta zarar verdiğini tespit edebilmek için,
- Böbrekte oluşan hastalığın durumuna ve şiddetine göre tedavi yöntemini belirlemek veya tedavi şeklinin değiştirilmesi için,
- Böbrek nakli sonrasında nakledilen böbreğin vücuda uyum sağlayıp sağlamadığını ve fonksiyonlarını yerine getirip getirmediğini değerlendirmek amacıyla böbrek biyopsisi yapılır.
Yukarıda saydığımız durumlar, genel olarak böbrek biyopsisinin istenmesindeki önemli nedenlerdir. Ancak bunun haricinde de doktor farklı değerlendirmelerde bulunmak için de yine hastanın biyopsi yaptırmasını isteyebilmektedir. Bu durumlar, genel olarak şunlardır;
- Kan veya idrar testlerinin sonucunda şüphe duyulabilecek durumlarda,
- Böbrek hastalıkları ile ilgili olabileceği düşünülen idrarda kanama (hematüri) durumlarında,
- Böbrek hastalığı ile birlikte diğer belirtilerinin görülmesi ve idrarda aşırı oranda protein varlığının tespit edilmesi durumunda,
- Kanda aşırı atık ürün oluşmasına yol açan böbrek fonksiyon bozuklukları gibi durumlarda da hekim böbrek biyopsisi yapılmasını isteyebilir.
Böbrek biyopsisi öncesi hastanın dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
Böbrek biyopsisi, önemli bilgileri elde etmek için yapılan bir tetkik işlemidir. Bu işlem için hastanın öncesinden bazı hazırlıkları yapması gerekmektedir. Uzman doktorlar, hastanın kan sulandırıcı ilaçları en az biyopsiden 7 gün öncesinden kesmeleri gerektiği konusunda uyarmaktadır.Biyopsi işleminin yapılmasından en az 6 saat önce hastanın yeme/içmeyi kesmesini belirten uzmanlar, kalp veya hipertansiyon gibi ilaç kullanan hastaların bu ilaçları çok az miktarda suyla birlikte içmeleri gerektiğini bildirmektedir. Tüm bunların yanında hastanın daha önce böbrek hastalıkları ile ilgili elinde bulunan raporlar varsa, işlemden önce bunları mutlaka doktoruna bildirmesi gerekmektedir.
“Biyopsi işlemi yapılmadan önce bazı kan testleri yapılarak hastanın kan pıhtılaşma durumu veya kanama riski değerlendirilir. Herhangi bir engelin bulunmaması durumunda biyopsi yapılır.”
Böbrek biyopsisi nasıl yapılır?
Böbrek biyopsisi, ortalama 15-20 dakika ancak bazı durumlarda 30 dakikaya kadar uzayabilen bir işlemdir. Biyopsi yapılacak hasta aynı gün hastaneye yatırılır. İşlem sırasında hastanın ağrı çekmemesi için lokal anestezi yapılır yani hasta uyanık durumda kalır. Böbrek biyopsisi; böbrek nakli sonrasında yapılacaksa hasta sırt üstü uzandırılır, eğer normal bir biyopsi ise karın üstü uzatılır. İşleme başlamadan önce ultrason ile biyopsi iğnesinin böbreğin hangi bölgesine geleceği ve hangi açıyla girmesi gerektiği hesaplandıktan sonra biyopsi iğnesinin girebileceği yer kadar bir kesi açılır ve daha sonra iğne ultrason görüntülemesi eşliğinde böbreğe gönderilerek işlem yapılır.Biyopsi sırasında genel olarak iğnenin uyguladığı baskı hissedilebilir ve iğnenin çıkardığı sesler duyulabilir. Fakat yukarıda da belirttiğimiz gibi böbrek biyopsisi yapmak için hastaya lokal anestezi uygulandığı için hasta herhangi bir şekilde ağrı hissetmemektedir. Tüm işlemler bittikten sonra ultrasonografi ile kanamanın oluşup oluşmadığı değerlendirilerek iğnenin çıkartıldığı bölge bandaj ile kapatılır.
Böbrek biyopsisi sonrası dikkat edilmesi gerekenler
Böbrek hastalıklarını değerlendirmek ve buna göre uygun tedavi yöntemini belirlemek amacıyla yapılan böbrek biyopsisi, az da olsa kanama durumu söz konusu olabilen bir işlemdir. Bu yüzden biyopsi yapılan hasta, 24 saat süreyle hastanede gözetim altında tutulur. Uzmanların önerisi, ilk 24 saat içerisinde hastanın tuvalet ihtiyacı için bile mümkünse ayağa kalkmaması gerekir.Böbrek biyopsisi yapılan hastanın işlemden en az 2 saat sonrasına kadar herhangi bir şekilde yiyip/içmemesi gerekir. Bu süre tamamlandıktan sonra doktor onay verirse hasta yeme-içme fonksiyonlarını gerçekleştirebilir. Hastanın gözetim altında tutulduğu ilk 24 saat içerisinde 2 saat arayla veya 6 saat arayla kan sayımı yapılmaktadır. Tüm bu gözetim altındaki zamandan sonra yani 1 gün sonra herhangi bir olumsuz durum söz konusu değilse hasta taburcu edilir.
Böbrek biyopsisi riskleri (komplikasyonları) nelerdir?
- Böbrek biyopsisi, diğer biyopsi türlerine göre kanama riski daha fazla olan bir işlemdir. Ancak bu kanama yüksek oranda değildir. Az miktarda görülen kanama veya idrarda renk değişikliğinin oluşması normal olarak karşılanmaktadır. Biyopsi yapılan hastaların %0,1’inde kan transfüzyonu gerekebilir. Çok nadir olarak da (%0.06) kontrol altına alınamayan kanamalarda böbreğin çıkarılması gerekebilir.
- Biyopsi işleminden sonra oluşabilecek fakat çok nadiren görülen bir diğer durum ise böbrekte bulunan atar ve toplardamarlar arasında kısa devre (arteriovenöz şant) durumu görülebilir.
- Riskleri çok az olmakla birlikte bazı hastalarda idrar yolu enfeksiyonu görülebilmektedir. Bu tip durumların oluşması halinde doktor uygun bir ilaç ile tedavi olunmasını isteyebilir.
- Çok sık görülmese de böbrek biyopsisi sonrasında alınan hücre ve doku örneklerinin yeteri bilgi verememesi halinde biyopsi işleminin tekrar edilmesi istenebilir.
- Biyopsi yapılmadan önce lokal anestezi yapıldığı için bölgede kaşıntı veya buna benzer durumlar görülebilmektedir. Buna ek olarak çok nadiren de olsa solunum zorluğuna yol açan ciddi alerjik reaksiyon olabilir. Ancak bu sorunlar lokal anesteziye bağlı olarak gerçekleştiği için kısa süreli komplikasyonlar olarak değerlendirilmektedir.
