18.08.2019  |  Yazar: Özkan Korkmaz

Hamilelik dönemi, hem psikolojik olarak hem de fiziki olarak değişimlerin yaşandığı dönemdir. Ama fiziki değişimler, kadınlar arasında çok fazla sorun edilmese de psikolojik sorunlar kendini daha fazla gösterir. Aslında bu psikolojik sorunların gelişmesinin en büyük nedeni, 9 aylık bir süreçten geçen annenin bebeğine zarar geleceği endişesi ile içine düştüğü durumlardan biridir. 

Gebe kadınlar, bu dönemde bebeklerinin sağlığını korumak adına bazen kendi sağlıklarını bile riske atabiliyorlar, bu durum genellikle tedavi yöntemleri veya tedavi için kullanılan cihazların bebeğe zarar getireceği endişesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Hamile kadınlarda MR çekimi de aynı minvalde incelenebilen bir konudur.

Hamile kadınların ihtiyaç dâhilinde MR çektirmelerinde herhangi bir sakınca yoktur. Aksine hem kendi sağlığı açısından hem de bebeğinin sağlığı açısından bu işlemi yaptırması gerekmektedir. Konuyla ilgili bilgi veren radyoloji uzmanlar, “hamileler emar çektirebilir mi?” sorusuna ayrıntılı şekilde cevap veriyor. 

Hamile kadınlarda MR çekimi

Manyetik rezonans görüntüleme (MR), içerisinde büyük mıknatısların olduğu bir cihazdır. Bu mıknatıslar, yüksek oranda manyetik alan meydana getirir. Vücudun neredeyse tüm organlarında en küçük hücreye kadar görüntüleme imkânı sunan MR, radyasyon yaymayan bir görüntüleme yöntemi olduğu için her hastanın kolaylıkla kullanmasını sağlar. 

Hastalıkların teşhis edilmesi amacıyla sık başvurulan bu yöntemde iki farklı cihaz tipi görülmektedir. Bunlardan ilki olan “kapalı MR” yöntemi, çoğu devlet hastanesinde ve özel hastanelerde bulunabilen, kapalı bir tünele benzeyen bir cihazdır. Ancak bu cihazdan çıkan sesin çok yüksek olması bazı hastalarda korkuya neden olabilmektedir. 

Yine bununla birlikte kapalı alan korkusu (klostrofobi) hastaları, tek başına uzun süre sabit pozisyonda kalamayan hastalar, bebek ve çocuk hastalar, kendi başına hareket etme kabiliyetine sahip olamayan hastalarda sıkıntıların yaşanmasına neden olabilmektedir. 

Modern tıp dünyasına geliştirilerek sunulan yeni nesil MR yöntemi yani açık MR ise yukarıda saydığımız problemlerin hiçbirinin yaşanmasına mahal vermeden görüntüleme sağlayan bir cihazdır. Hamile kadınlarda MR çekimi, doktorun gerekli görmesine bağlı olarak gerçekleşmektedir. Hem kapalı MR hem de açık MR cihazı ile hamile kadınların emar çektirmelerinde herhangi bir problem bulunmamaktadır. 

MR neden çekilir?

Hamile kadınlarda MR çekimi, gerekli olmadıkça istenen bir işlem değildir. Ancak bunun yanında uzman doktorların verdiği bilgilere göre gerekli görülmesi durumunda (doktorun istemesi) çekilmesinde herhangi bir beis bulunmamaktadır. 

Genellikle beyin, omurga, eklemler, damarlar, alt ve üst karın bölgeleri, prostat ve meme gibi organlarda oluşan hastalıkların teşhisinde önemli bilgiler veren ve hastaya uygulanacak en uygun tedavi yönteminin belirlenmesi için kullanılan MR görüntüleri, doku ve hücrelerde meydana gelen problemleri en net şekilde görüntülemeye yardımcı olmaktadır. 

MR’da radyasyon yoktur!

Hamile kadınlarda bazı durumlarda manyetik rezonans görüntüleme (MR) çekimi gerekli olabiliyor. Anne sağlığı ve fetüsün (anne karnındaki bebek) sağlığı açısından bazen MR çektirilmesi zorunlu hale de gelebiliyor. 

Mesela safra kesesi ve safra yollarını ilgilendiren taşlanmalar durumunda kesin bir tanı konulabilmesi için fiziki tedavi yöntemleri veya diğer görüntüleme yöntemleri tek başına sonuç vermeyebilmektedir. Ancak hem anne hem de bebeğin sağlığını korumak amacıyla hastalık ile ilgili kesin bilgilere ulaşılması ve buna göre uygun tedavi yönteminin belirlenmesi gerekmektedir. 

Bu tip durumlarda doktorlar hastadan MR çektirmesini ister. MR ile tomografi, bazen karıştırılabilen iki apayrı görüntüleme yöntemidir. Bilgisayarlı tomografi (BT), radyasyon yayan ve hastalar üzerinde kalıcı riskler bırakabilen bir görüntüleme yöntemidir. Bu nedenle hastanelerin tomografi odalarının kapısında “Hamile ve hamilelik şüphesi olan kadınlar giremez” ibaresi yer alır. 

Manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya halk arasında bilinen diğer adıyla emar ise herhangi bir radyasyonun yayılması durumuna mahal vermeyen, yüksek oranda manyetik alan oluşturarak radyo dalgaları yardımı ile görüntüleme sağlayan bir yöntemdir. Bundan dolayı hasta üzerinde herhangi bir yan etkiye neden olmamaktadır. 

Hamile kadınlar ne zaman emar çektirebilir?

Hamilelik süresi yani 9 aylık süre 3 bölümde incelenir. 1. Trimester dönemi, 2. Trimester dönemi ve 3. Trimester dönemi. İlk trimester dönemi denilen ilk üç aylık süreç, anne ve karnındaki bebeğinin sağlığı açısından çok önemlidir dolayısıyla bu dönemde MR çekimi tavsiye edilmemektedir. 

Ancak bununla birlikte yapılan bilimsel araştırmaların neticesinde bu dönemde zorunlu olması halinde hamilelerin emar çektirmesinde herhangi bir sıkıntı görülmemektedir. Hatta bebeğin sağlığı açısından bu dönemde “fetal MR” çekimi de yapılmaktadır. Bebeğin sağlığını ilgilendiren hastalıklarda ultrasonografinin yetersiz kalmasından dolayı fetal MR kullanılmaktadır ve anne ile bebek üzerinde kesinlikle bir yan etkisi de bulunmamaktadır. 

Hamilelerde ilaçlı MR mi, ilaçsız MR mi?

Hamilelerin MR çektirmesinde herhangi bir problem olmasa da bazı durumlarda hastaya damar yolundan verilen kontrast madde, yani diğer adıyla “ilaçlı emar” hamile kadınlarda uygulanmamaktadır.

Aslında bu konuda hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde herhangi bir sorununu oluşmadığı tespit edilmiştir. Fakat buna karşı uzman hekimler, risk almamak adına kadınlarda ilaçsız MR çekiminin daha uygun olduğunu söylemektedir.