04.10.2024 | Yazar: Özkan KORKMAZ
CALR (Calreticulin) Gen Mutasyon Analizi
CALR (Calreticulin) geni, hücre içinde kalsiyum depolayan ve kalsiyum seviyelerini düzenleyen bir protein olan calreticulin’i kodlar. Calreticulin, endoplazmik retikulumda bulunan ve hücresel homeostaziyi koruyan bir protein olarak işlev görür. Ayrıca, hücreler arası sinyal iletiminde ve hücre döngüsü düzenlemesinde de rol oynar.
CALR Genindeki Mutasyonlar
CALR (Calreticulin) genindeki mutasyonlar, özellikle myeloproliferatif neoplazmlarda (MPN) önemli bir rol oynar ve genellikle son kodon bölgelerinde meydana gelir. Bu mutasyonlar genellikle iki ana türde sınıflandırılır:
1. Del 52 Mutasyonları: Bu mutasyon, CALR geninin son kodon bölgesinde 52 baz çiftlik bir delesyonu ifade eder. Yani, bu bölgede 52 baz çiftlik bir DNA segmenti kaybolur. Del 52 mutasyonları, calreticulin proteininde önemli yapısal değişikliklere neden olur ve hücresel büyüme düzenini bozar.
2. Ins 5 Mutasyonları: Bu mutasyon, CALR geninin son kodon bölgesinde 5 baz çiftlik bir insersiyonu ifade eder. Yani, bu bölgede 5 baz çiftlik bir DNA segmenti eklenir. Ins 5 mutasyonları da calreticulin proteininin yapısını değiştirir ve normal fonksiyonunu etkiler.
Her iki mutasyon türü de calreticulin proteinini anormal şekilde değiştirir, bu da hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesine ve myeloproliferatif hastalıkların gelişmesine yol açar. Bu mutasyonlar, özellikle JAK2 ve MPL genlerindeki mutasyonlarla birlikte değerlendirilir ve MPN teşhisinde önemli bir biomarkerdir.
MPN ile İlişkisi
CALR genindeki mutasyonlar, özellikle myeloproliferatif neoplazmlar (MPN) ile ilişkilidir ve aşağıdaki hastalıklarla doğrudan bağlantılıdır:
1. Esansiyel Trombositemi (ET): Bu hastalık, trombositlerin (kan pulcuklarının) normalden çok daha yüksek seviyelerde üretildiği bir durumdur. Yüksek trombosit sayısı kan pıhtılaşma riskini artırabilir ve kanama problemlerine neden olabilir. CALR gen mutasyonları, ET'nin moleküler temelinde önemli bir rol oynar ve genellikle JAK2 mutasyonu bulunmayan hastalarda görülür.
2. Primer Miyelofibrozis (PMF): Bu hastalık, kemik iliğinde fibrozis (skar dokusu) gelişimi ile karakterize edilir. PMF, kan hücrelerinin normal üretimini engeller ve genellikle anemi, splenomegali (spleen büyümesi) ve diğer sistemik belirtilerle birlikte seyreder. CALR mutasyonları, JAK2 negatif PMF hastalarında sıkça görülür ve hastalığın moleküler profilinde önemli bir bulgudur.
CALR genindeki mutasyonlar, bu hastalıkların teşhisinde ve prognozunda kritik bir rol oynar, çünkü bu mutasyonlar hastalığın moleküler mekanizmasını anlamaya yardımcı olur ve tedavi stratejilerinin belirlenmesine katkıda bulunur.
Bu mutasyonlar, JAK2 ve MPL genlerindeki mutasyonlarla birlikte ya da bu mutasyonlar olmadan da bulunabilir. CALR mutasyonları, JAK2 ve MPL mutasyonlarından bağımsız olarak ortaya çıkabilir ve genellikle JAK2 mutasyonu negatif olan hastalarda bulunur.
Mutasyon Analizi ve Klinik Uygulamalar
CALR gen mutasyon analizi, myeloproliferatif neoplazmların (MPN) teşhis, prognoz ve tedavi planlamasında kritik bir rol oynar. Bu analiz genellikle şu amaçlarla yapılır:
1. Teşhis: CALR mutasyonlarının varlığı, MPN hastalıklarının teşhisinde yardımcı olabilir. Özellikle JAK2 mutasyonu negatif olan hastalarda, CALR mutasyonları sıkça görülür ve bu durum hastalığın varlığını doğrulamaya yardımcı olur. Teşhis sürecinde CALR mutasyonlarının belirlenmesi, MPN’nin doğru bir şekilde sınıflandırılmasına ve uygun bir teşhis konulmasına olanak tanır.
2. Prognoz: CALR mutasyonlarının türü (örneğin, Del 52 veya Ins 5) ve sıklığı, hastalığın prognozunu etkileyebilir. Bu mutasyonlar, hastalığın seyrini ve uzun vadeli sonuçlarını tahmin etmekte kullanılabilir. Bazı CALR mutasyonları, hastalığın daha agresif veya daha hafif seyredebileceği hakkında bilgi sağlayabilir.
3. Tedavi: Hastalığın moleküler profilini bilmek, tedavi stratejilerinin belirlenmesine yardımcı olabilir. CALR mutasyonları, tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde ve kişiselleştirilmiş tedavi planlarının oluşturulmasında önemli bir rol oynar. Genetik bilgi, tedaviye yönelik seçimlerin yanı sıra hastalığın yönetimi ve izlenmesi konusunda da rehberlik sağlar.
Bu nedenle, CALR gen mutasyon analizi, MPN hastalıklarının yönetiminde önemli bir moleküler biyomarker olarak kabul edilir ve klinik kararların şekillendirilmesinde kritik bir rol oynar.
Analiz Yöntemleri
CALR gen mutasyon analizi genellikle moleküler genetik tekniklerle yapılır. Bu teknikler şunları içerebilir:
• PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu): Genetik materyali çoğaltarak mutasyonları tespit etmek için kullanılır.
• Sanger Dizileme: Mutasyonların belirlenmesi için DNA dizisinin okunması.
• Next-Generation Sequencing (NGS): Daha kapsamlı bir genetik analiz sağlar ve birçok genetik varyasyonu aynı anda inceleyebilir.
Sonuçların Yorumlanması
Analiz sonuçları, mutasyonların varlığı, tipi ve sıklığı hakkında bilgi sağlar. Hastaların klinik durumu ve diğer laboratuvar bulguları ile birlikte değerlendirilmelidir. CALR mutasyonlarının varlığı genellikle MPN hastalarının moleküler profilini tamamlar ve tedavi yaklaşımlarında önemli bir bilgi sunar.
CALR gen mutasyon analizi, myeloproliferatif neoplazmların teşhisinde ve yönetiminde önemli bir araçtır. Genetik testlerin sonuçları, hastalığın türünü belirlemede ve tedavi stratejilerinin oluşturulmasında kritik rol oynar. Eğer MPN belirtileri gösteriyorsanız veya ailenizde bu tür hastalıklar varsa, bu testin yapılması önemli olabilir. Genetik danışmanlık ve uzman hekiminizle görüşmek, testin anlamı ve sonuçların nasıl yorumlanacağı konusunda size daha fazla bilgi sağlayabilir.
Nerede Yapılır?
CALR gen mutasyon analizi, genellikle özel genetik laboratuvarlarında yapılır. Bu testler, hematoloji veya onkoloji uzmanları tarafından önerilir ve genetik test merkezlerinde, büyük hastanelerin genetik laboratuvarlarında veya özel tıbbi laboratuvarlarda gerçekleştirilir. Test sonuçları, genetik danışmanlık ve klinik değerlendirmeyle birlikte yorumlanır.
Biyorad ile iletişime geçerek analiz hakkında ayrıntılı bilgi alabilir, size en yakın sağlık kuruluşundan randevu oluşturabilirsiniz.
